Wat is de huidige situatie?
Er zijn nog geen duidelijke regels over wie er nou de auteursrechten heeft bij gegenereerde AI-afbeeldingen. Momenteel is de eerste class action auteursrechtzaak aangespannen tegen AI afbeelding die gemaakt zijn met behulp van Stability AI, Midjourney + Devianat. De groep kunstenaars die deze rechtszaak hebben aangespannen bestaan onder andere uit Sara Anderson, Kelly McKernan en Karla Ortiz.
De aanklacht stelt dat de gedaagden de werken van de eisers zonder licenties hebben gebruikt om AI te trainen via machine learning om hun gebruikers in staat te stellen nieuwe door AI gegenereerde werken te creëren, waarvan sommige werken ongeoorloofde afgeleide werken zijn van de werken van de eisers.
Ook was er een andere zaak waarin de U.S. Copyright Office terug kwam op het uitlenen van auteursrechtelijke bescherming. Het stripboek Zarya of the Dawn wat gebruik maakt van AI gegenereerde afbeeldingen die gemaakt zijn door Midjourney had volgens hun geen auteursrechten bescherming mogen krijgen. De oorspronkelijke registratie werd geannuleerd en er is een nieuwe registratie aangemaakt die alleen betrekkingen hebben op de tekst van het werk en de rangschikking van afbeeldingen en tekst, de door AI gegenereerde beelden worden uitgesloten.
Hoe werkt Auteursrecht?
De hoofdregel bij auteursrecht is: Kopiëren mag. Je mag in principe werken overnemen en kopiëren maar er is een belangrijke uitzondering. Dat is het Auteursrecht, het auteursrecht is het alleenrecht van rechthebbende om een werk openbaar te maken of verveelvoudigen. Hier zijn wel een paar voorwaarden aan verbonden: Auteursrecht ontstaat automatisch, Het werk dient waarneembaar te zijn, eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel (EOK&PS) en de duur is tot 70 jaar na het overlijden van de maker.
De mensen die hiervoor in aanraking komen zijn doorgaans de maker(s). Bij meerdere makers heb je de mogelijkheden voor gezamenlijk auteursrecht of degene die de meeste creatieve inbreng zorgt.
De uitzonderingen die er zijn, zijn onder andere als je met meerdere mensen werkt maar er is iemand die supervisie heeft op het werk. Die zorgt voor creatieve inbreng en de rest is uitvoerend, bijvoorbeeld mensen in loondienst. Echter kunnen er ook dingen geregeld worden via overeenkomsten.
Ook is er auteursrechtinbreuk. Dit houd in dat andere zonder toestemming werk kopiëren of het openbaar maken van jouw werk. Hier zijn natuurlijk ook uitzonderingen voor, bijvoorbeeld: Citaatrecht, incidentele verwerking, nieuwsmedia, toestemming, parodie, datamining en onderwijs.
AI & auteursrecht
Uit het perspectief van Robin Verhoef rust er wel auteursrecht op AI afbeeldingen. Deze auteursrecht zal vallen op een persoon die gebruik maakt van een programma zoals Midjourney. De analogie die hij hiervoor geeft is dat als je met een IPhone een foto maakt er ook auteursrechten op die afbeelding zitten. Het maken van een foto en het omzetten naar een afbeelding gebeurt volledig automatisch en dit principe gebeurt ook bij het generen van een afbeelding gemaakt door IA. Hij maakt ook het argument dat je misschien nog meer moeite moet doen om een afbeelding te krijgen bij een AI tool omdat er gebruik gemaakt wordt van prompts. Het is niet alleen meer op een knop drukken en je hebt een foto maar de maker moet ook eerst invoer geven aan de AI voordat er iets gegenereerd kan worden.
Yvonne Vetjens is het hier dan weer niet mee eens. Hierbij geeft zij het voorbeeld van het stripboek Zarya of the Dawn. Dit boek heeft auteursrechten beschrijving gekregen van de U.S. Copyright Office maar niet op de computer gegenereerde afbeeldingen er in. Ondanks de input van de gebruiker word de afbeelding gemaakt door de machine en dit is geen mens dus daar kan geen auteursrecht aan gegeven worden. Dit is baseert ze op een rechtszaak van een paar jaar terug, deze rechtszaak ging over een foto die gemaakt was door een aap. Deze aap had de camera gepakt van de fotograaf en had hier vervolgens een selfie mee gemaakt. Toen deze foto naar buiten kwam beargumenteerde de fotograaf dat hij hier auteursrecht overhad. Nadat deze rechtszaak was geconcludeerd was de stelling dat er geen auteursrecht was op de foto, omdat het gemaakt was door een dier en geen mens. Dus volgens Yvonne Vetjens vallen de gegenereerde foto’s onder het zelfde principe omdat de afbeeldingen niet gemaakt worden door een mens.
Beide geven ze wel aan dat er in Nederland hier nog geen uitsluitsel voor is. Wel zijn ze het er over eens dat er moeite in werken gestopt moeten worden, maar dit word volgens Robin Verhoef nog niet uniform toegepast. Het kost minder moeite om een foto te maken dan een prompt te bedenken voordat er een gewenste afbeelding gegenereerd kan worden. Dus momenteel voelt het of er word gemeten met twee maten. Maar voordat de vraag beantwoord kan worden over wat recht heeft op auteursrechtenbescherming moet de rechter eerst een officieel besluit nemen.
Wanneer is er sprake van inbreuk bij input?
Omdat er afbeeldingen worden gebruikt om het AI systeem te trainen komt de vraag naar boven of er inbreuk is van input. Omdat deze afbeeldingen alleen gebruikt worden om het systeem te trainen en daarna niet meer nodig zijn kan je zeggen dat dit valt onder de uitzondering van datamining die gebruikt word in de EU. Deze uitzondering bestaat uit twee verschillende onderdelen, een hiervan is voor non commerciële onderzoeksinstellingen, deze mogen alles online verzamelen voor onderzoek en voor het behoud van cultureel erfgoed. Maar de EU herkent ook de noodzaak van innovatie/ hergebruik van materiaal die met auteursrecht zijn beschermd.
Verder mag iedereen gebruik maken van dingen die online beschikbaar zijn, voor tekst/ datamining doeleinde. Maar dit mag pas zolang de uitgever niet heeft aangegeven dat dit niet mag. Dit is ook opgenomen in de Nederlandse auteurswet. Hierdoor heeft Robin Verhoef de mening dat AI getrainde programma’s juridisch gezien veilig zitten.
Yvonne Vetjens is het hier mee eens maar ze denkt dat de pijnpunten vooral zitten bij het feit dat mensen deze programma’s gaan gebruiken voor commerciële doeleinde, zoals bijvoorbeeld bij het stripboek wat gebruik heeft gemaakt van AI gegenereerde afbeeldingen. Dit terwijl bij de input kant (de kunstenaars waarvan werk is gebruikt om de AI programma’s te trainen), mensen hier geen geld hiervan terug zien.
Wie is BG.legal:
• BG.legal
Full service advocatenkantoor bestaande uit 25 advocaten en juristen
• Jos van der Wijst
Advocaat IE /IT/ AI
• Robin Verhoef
Jurist IT / AI en TU/e student Data Science and AI
• Yvonne Vetjens
Jurist IE / auteursrecht en kunstenaar
Auteur: Tirstan Oostdijk