De Post-Waarheid (Post-Truth) conditie ontstond door het verduisteren, devalueren en geleidelijk verdwijnen van de criteria “waarheid-onwaarheid”, die bepalen of een talige propositie overeenkomt met de realiteit of niet. De post-waarheid conditie is een filosofische afwijzing van de moderne epistemologie.
Het meest effectieve proces dat aanleiding gaf tot de post-waarheid conditie is het feit dat in de laatste 25-30 jaar bijna ALLE informatie van de mensheid (niet alleen geverifieerde informatie, maar alle soorten informatie zonder waarheidswaarde) naar het internet is verplaatst en voor iedereen gemakkelijk toegankelijk is geworden. Van de meest belachelijke complottheorieën tot de meest robuuste wetenschappelijke bevindingen, van de meest persoonlijke meningen over elk onderwerp tot het krachtigste sociaal-wetenschappelijk onderzoek, van wetten en regels tot economische uitwisselingen, elk type informatie waar we aan kunnen denken is geüpload naar het internet en wordt nu alleen daar gereproduceerd.
In deze omgeving, waar bijna alle informatieproductie en -verspreiding naar het internet is verplaatst, is het gemakkelijker dan ooit om “bewijzen van waarheid” te vinden die elke absurde uitspraak, elke bizarre bewering “rechtvaardigen”, of op zijn minst enige “geloofwaardigheid” bieden door die bewering genoeg keer te herhalen. Wanneer je een vraag stelt aan een zoekmachine, is er een zeer goede kans dat ten minste enkele van de 100 antwoorden die je krijgt je vooropgezette idee zullen bevestigen dat jouw mening juist is. Deze kans is groter, vooral als je je in een van de echo-kamers van sociale media bevindt.
De waarheidscriteria van de oude wereld waren als volgt: een gesproken woord heeft een waarheidswaarde die volledig onafhankelijk is van wie het heeft gezegd, waar het werd gezegd en hoe het werd gezegd. Deze waarheidswaarde wordt bepaald door hoe goed of slecht het gesproken woord overeenkomt met de objectieve realiteit, die onafhankelijk is van de identiteit, het denken en de taal van de spreker. We kunnen methoden gebruiken die onafhankelijk zijn van individuen om de overeenstemming van een verklaring met de objectieve realiteit te testen. Deze methoden moeten zo worden ontworpen dat ze dezelfde resultaten opleveren, ongeacht wie ze gebruikt.
Het waarheidscriterium van het Post-Waarheid tijdperk is als volgt: Er is geen objectieve realiteit en geen betrouwbare methoden om de juistheid van onze uitspraken te testen. Als gevolg daarvan is er geen verschil tussen ware en valse uitspraken. Er zijn zowel kleine als grote “blokken van woorden” die van elkaar verschillen. De lijn die het ene woordblok van het andere scheidt, is niet waarheid of onwaarheid, maar of het mijn en andermans overtuigingen, waarden en belangen uitdrukt.
Met het Post-Waarheid tijdperk hebben we een scherpe U-bocht gemaakt weg van het moderne tijdperk, waarbij we het vroege moderne tijdperk, de Renaissance en zelfs de late middeleeuwen verlaten ten gunste van de klassieke middeleeuwen. Als Umberto Eco nog leefde, kon hij een roman schrijven die zich afspeelt in dit nieuwe middeleeuwse tijdperk!
Bron: Hakan Yilmaz